Z Grodu Kraka na wypady w górskie „bady”, przed 80 laty

W uzupełnieniu niejako ubiegłorocznego fotoreportażu, traktującego o przypadających wówczas różnych jubileuszach (patrz fot.rep. „Rok nie pamiętanych, cichych jubileuszy …” z 15 VIII 2013 r.), przedstawiamy jeszcze jeden, może nie tak znaczący, ale stanowiący dziś swoistą ciekawostkę. 

Poniższy tekst zamieszczony został w czasopiśmie krakowskim Czas nr. 191 z 23 sierpnia 1933 roku. 

„Lux Torpeda” 

Począwszy od piątku dnia 25 sierpnia 1933 r. Dyrekcja Okręgowa Kolei Państwowych w Krakowie, uruchamia na następujących linjach pociąg luksusowy, obsługiwany najbardziej nowoczesnym wagonem motorowym pod nazwą „LUX TORPEDA” z Krakowa przez Rabkę Zdrój do Zakopanego, z Krakowa przez Tarnów, Nowy Sącz, Żegiestów Zdrój do Krynicy. 

Plan obsługi tych linij następujący: 

1) W niedzielę, środy i piątki dwukrotny przejazd z Krakowa przez Rabkę – Zdrój do Zakopanego i z powrotem, według następującego rozkładu jazdy: 

Czas jazdy poniżej 2 ¹/2 godziny. 

Pierwsza jazda: 

- Pociąg Nr. Mt. 501: Kraków odjazd 7.05, Kraków-Podgórze odjazd 7.12, Rabka – Zdrój odjazd 8,45, Zakopane przyjazd 9.35. 

- Pociąg Nr. Mt. 502: Zakopane odjazd 10.53, Rabka – Zdrój odjazd 11.41, Kraków – Podgórze odjazd 13.08, Kraków przyjazd 13.15. 

Druga jazda: 

- Pociąg Nr. Mt.503: Kraków odjazd 15.18, Kraków-Podgórze odjazd 15.25, Rabka – Zdrój odjazd 16.58, Zakopane przyjazd 17.46. 

- Pociąg Nr. Mt. 504: Zakopane odjazd 21.30, Rabka – Zdrój odjazd 22.18, Kraków – Podgórze odjazd 23.45, Kraków przyjazd 23.52. 

Cena jednorazowego przejazdu wynosi: z Krakowa: do Rabki – Zdroju zł.10. –, do Zakopanego zł. 14. – z Rabki – Zdroju do Zakopanego zł. 5. –. 

Cena biletu powrotnego wynosi : Kraków – Zakopane zł. 21. –, Kraków – Rabka – Zdrój – Kraków zł. 15. –. 

Luxtorpeda na stacji kolejowej w Rabce – Zdroju, w sierpniu 1933 roku.
Był to wagon spalinowy austriackiej firmy Austro – Daimler – Puch,
o numerze SAx90080, z dwoma silnikami benzynowymi f-my Puch,
o mocy 59 kW każdy. Jego długość wynosiła 22,5 m, a szerokość 2,8 m.
Posiadał 56 miejsc siedzących stałych i 18 składanych.

2) We wtorki, czwartki i soboty przejazd z Krakowa przez Tarnów, Nowy Sącz, Żegiestów – Zdrój do Krynicy i z powrotem, według następującego rozkładu jazdy: 

Czas jazdy poniżej 3 godzin. 

- Pociąg Nr. Mt. 601: Kraków odjazd 8.30, Tarnów odjazd 9.18, Nowy Sącz odjazd 10.31, Żegiestów – Zdrój odjazd 11.05, Krynica przyjazd 11.27. 

- Pociąg Nr. Mt. 604: Krynica odjazd 19.40, Żegiestów – Zdrój odjazd 20.00, Nowy Sącz odjazd 20.34, Tarnów odjazd 21.50, Kraków przyjazd 22.39. 

W tych samych dniach przejazd z Krynicy do Nowego Sącza, według następującego rozkładu jazdy: 

Czas jazdy poniżej 1 godziny. 

- Pociąg Nr.Mt 602: Krynica odjazd 11.58, Żegiestów – Zdrój odjazd 12.18, Nowy Sącz przyjazd 12.51 

- Pociąg Nr. Mt. 603: Nowy Sącz odjazd 18.13, Żegiestów – Zdrój odjazd 18.47, Krynica przyjazd 19.09. 

Cena jednorazowego przejazdu wynosi: z Krakowa: do Tarnowa zł. 6.50, do Nowego Sącza zł.14.50, do Żegiestowa – Zdroju zł.16, do Krynicy zł. 17. – z Tarnowa: do Nowego Sącza zł. 8, do Żegiestowa – Zdroju zł. 10.50, do Krynicy zł. 14. – z Nowego Sącza: do Żegiestowa – Zdroju zł. 4, do Krynicy zł. 5.50. – z Żegiestowa – Zdroju do Krynicy zł. 2.50. 

Cena biletu powrotnego wynosi: z Krakowa do Krynicy i z powrotem zł. 25.50. 

Luxtorpeda na stacji kolejowej w Chabówce, w okresie późniejszym.
Był to jeden z 5 wagonów spalinowych wyprodukowanych w Polsce
przez Fablok, z dwoma silnikami dieslowskimi f-my MAN, o mocy 92 kW każdy.
Jego długość wynosiła 22,5 m, a szerokość 2,82 m. Posiadał 52 lub 48
(jeżeli były w nim miejsca do przewozu nart) miejsc siedzących stałych
i 4 składane. W 1936 roku, jeden z tych 5 polskich wagonów, na trasie z Krakowa
do Zakopanego ustanowił rekord prędkości przejazdu wynoszący 2 godziny i 18 minut
– nie pobity do dzisiejszego dnia. Niestety do naszych czasów nie zachował się
ani jeden egzemplarz tych luksusowych Luxtorped. 

Przedsprzedaż biletów odbywać się będzie wyłącznie w Oddziałach i Agencjach P.B.P. „Orbis” w miejscowościach: Kraków, Tarnów, Rabka – Zdrój, Nowy Sącz, Krynica i Zakopane, kolejowe kasy biletowe zaś sprzedawać będą omawiane bilety tylko w dniu wyjazdu, na godzinę przed odjazdem danego pociągu z własnej stacji.

„Luxtorpeda podhalańska” na trasie przejazdu. Ten wagon Austrodaimlera
ważył 19 ton i mógł rozwijać prędkość do 115 km na godz. Kierownica służyła
do regulowania prędkości i hamowania. Jego stosunkowo lekka  i bardzo
wytrzymała konstrukcja, oraz bardzo nisko osadzony punkt ciężkości,
pozwalały na bardzo szybką i komfortową podróż. Osobliwością tego wagonu
były koła na pneumatykach. Składały się z 3 części: piasty normalnej
na którą nakładano oponę specjalną, analogicznie jak przy samochodach
systemu austriackiej fabryki „Semperit”, a na oponę dopiero przychodziła
obręcz  żelazna o normalnym profilu koła kolejowego, łącząc w ten sposób
elastyczność koła samochodowego z trwałością kół kolejowych żelaznych,
nie powodując przytem żadnego zużycia gumy przez tarcie.

– Czas ważności biletów do pociągów „Lux Torpeda”, tak na przejazd w jedną stronę, jak i biletów powrotnych, wynosi bez względu na odległość przejazdu jedną dobę. 

Żadne ulgi przejazdowe nie mają zastosowania przy przejazdach w pociągach „Lux Torpeda”. – Bagaż ręczny zabierany do pociągów „Lux Torpeda” nie może przekraczać wagi 10 kg i rozmiaru 60 x 40 x 30 cm. Bliższych informacyj udzielają kolejowe kasy biletowe, oraz wszystkie oddziały i Agencje P.B.P. „Orbis”. 

 Ech! .... łza się w oku kręci, nie tylko zresztą od pędu powietrza.

Tekst opracował i nadesłał Józef Szlaga.