Spacer Pamięci 2023

27 sierpnia 2023 r. w Spacerze Pamięci kolejny raz uczciliśmy pamięć obywateli polskich narodowości żydowskiej z Rabki i okolic zamordowanych w naszej miejscowości oraz w obozie natychmiastowej zagłady w Bełżcu.

Podczas uroczystości przybliżona została historia zagłady Żydów w czasie II wojny światowej w Rabce. Przybyła liczna grupa rabczan i kuracjuszy oraz goście z zagranicy. Obchody uświetnili między innymi ocaleni z zagłady Anna Janowska-Ciońćka wraz z rodziną oraz Anna Grygiel-Huryn. Z Izraela na uroczystości przybyła córka Hirsha Shiffeldryna, dawnego mieszkańca Rabki, Rachela wraz z mężem Mironem Shavsa. Ponadto w uroczystości wzięli udział Marek Szarawarski - radny Powiatu Nowotarskiego, Leszek Świder - burmistrz miasta Rabka-Zdrój, Dawid Terelak - inspektor Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa Instytutu Pamięci Narodowej, Eliezer Gurary - rabin ze społeczności Chabad Lubawicz w Krakowie, ksiądz profesor Maciej Ostrowski - przyjaciel rodziny Pani Janowskiej, Robert Boryczka - pastor ze społeczności Chrześcijan Baptystów w Rabce, siostra Irmina wraz ze społecznością - ze zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Służebnic Krzyża z ośrodka dla dzieci ociemniałych funkcjonującego w willi „Tereska”.

Rabin Eliezer Gurary dmuchający w szofar, Spacer Pamięci 2023.
Fot. Jan Ciepliński

Dziękujemy wszystkim uczestnikom Spaceru Pamięci za przybycie. Szczególne podziękowania składamy pracownikom Centrum Kultury, Sportu i Promocji w Rabce-Zdroju za użyczenie ławek i sprzętu, druhom OSP Rdzawka za rozłożenie namiotu na uroczystość, Laurze Listkowskiej, Alinie Jabłońskiej oraz Ewelinie Jabłońskiej za oprawę muzyczną, Edycie Danielskiej (Sądecki Sztetl) oraz Sebastianowi Boryczka za udzielenie głosu lektorskiego, Fundacji Kinematograf za rejestrację uroczystości, Janowi Cieplińskiemu za fotografowanie uroczystości.

Relację i zdjęcia z wydarzenia można znaleźć na poniższych stronach:

- Tygodnik Podhalański: https://24tp.pl/n/109789

- Podhale Region: https://podhaleregion.pl/spacer-pamieci-w-uzdrowisku-rabka-zdjecia/

- Photojanografia: http://www.photojanografia.rabka.pl/index.php/kosciol/1623-2023-08-26-spacer-pamieci-organizator-zespol-historia-rabki

Relacja ze Spaceru Pamięci 2023 w Rabce-Zdroju,
autorstwa Fundacji Kinematograf:

Fontanna rabczańska oraz miejskie wodociągi mają 120 lat !

Gdyby ktoś zechciał obecnie przeprowadzić ankietę na temat najciekawszych atrakcji w naszym mieście, jedno z pierwszych miejsc dla największych atrakcji współczesnej Rabki przypadłoby niewątpliwie kolorowej fontannie ze słoniami sprzed Kawiarni Zdrojowej. Co do tego zgodne są opinie nie tylko samych mieszkańców Rabki, ale przede wszystkim opinie i uwagi przybywających tu na wypoczynek lub leczenie gości.

Jednak mało jest chyba osób wśród samych Rabczan, które mają świadomość, że mijana tak często przez nich fontanna to grubo ponad wiekowa instalacja. Powstała bowiem niejako przy okazji budowy sieci wodociągowej w Rabce, w 1903 roku.

Rabka przełomu wieków, za sprawą nowych właścicieli – Kadenów, jako jedna z pierwszych polskich miejscowości kuracyjnych, wdrożyła programową i planową przebudowę i rozbudowę zdrojowiska, z równoczesnym rozwojem jego sanitarno – higienicznej infrastruktury. Pomimo że była zakładem prywatnym, zdobyła się na budowę podstawowych urządzeń higieniczno – sanitarnych, będących w tamtym czasie, śmiało można dziś stwierdzić, dziełem epokowym dla każdego zdrojowiska. Chodzi głównie o budowę wodociągu źródlanej wody i zaprowadzenie kanalizacji spławnej. Gdyby do tego dodać, że Rabka już wtedy posiadała także oświetlenie elektryczne, z którego korzystał cały zakład, a nawet pewna liczba mieszkań, to przyznać trzeba, że zakład kąpielowy w Rabce, na tle innych tego typu zdrojowisk uczynił wielki krok naprzód na drodze ulepszeń higieniczno – sanitarnych, wyprzedzając pod tym względem nawet bardziej rozwinięte i renomowane nasze kurorty.

(…). Ponieważ podstawą stanu zdrowotnego danej miejscowości jest dobra woda do picia i dostateczna jej ilość, – pisał w 1903 roku lekarz zakładowy dr. Edmund Supiński, – przeto Zarząd kąpielowy buduje obecnie znacznym nakładem starań i kosztów wodociągi źródlanej wody.

Wobec tego Zakład zdrojowo-kąpielowy w Rabce zajmuje pierwsze stanowisko wśród zdrojowisk krajowych, ponieważ żadne z nich nie posiada tych najważniejszych urządzeń sanitarnych, jak wodociągi, kanalizacyę i elektryczne oświetlenie. (…). W roku 1900 zaprowadzono w całym Zakładzie i wszystkich mieszkaniach oświetlenie elektryczne. (…).

Rzecz jasna to nie dzisiejsze słonie są wiekowe, bo ich historia rozpoczęła się dopiero w pierwszej dekadzie XXI wieku, a więc jest jeszcze bardzo krótka. Chodzi o fontannę jako urządzenie wodne, które w tym konkretnym miejscu przetrwało znaczny szmat czasu, i różne zawirowania w kraju i nie tylko. I choć fontanna różne przybierała z czasem formy, łącznie z klombami, to na szczęście przetrwała i dzisiaj cieszy oczy mieszkańców i przyjezdnych.

Budowa parku zdrojowego wraz z okrągłą fontanną
w centralnej jego części, na początku lat 60 XX wieku.

Wielka szkoda, że bardzo smutny los spotkał inną rabczańską fontannę, stosunkowo młodą bo z lat 60 XX w, usytuowaną w samym sercu parku zdrojowego, przed dzisiejszym pomnikiem Papieża Jana Pawła II, którą rozebrano przy okazji ostatniego remontu i rewitalizacji parku. Zastąpiono ją bardzo pospolitym, okrągłym gazonem kwietnym, choć w najlepszym swoim okresie fontanna ta przyciągała również tłumy spacerowiczów, dając im w upalne dni odprężenie i przyjemny chłód, czego w tym właśnie miejscu tak bardzo nasłonecznionym, dzisiaj bardzo brakuje.

Fontanna w parku na placu przed obecnym pomnikiem Papieża
Jana Pawła II. W tle po prawej stronie widoczny budynek
ówczesnego sanatorium diabetologicznego przy Czarnej Alei.
Pocztówka autorstwa znanego rabczańskiego
fotografa - Wawrzyńca Tatara. 

Może warto by było, aby dzisiejsi czy też następni włodarze miasta wpisali w swe programy gospodarcze czy może wyborcze, jej odbudowę i reaktywowali funkcjonowanie fontanny w tym miejscu, stwarzając tym samym, przy dzisiejszych praktycznie nieograniczonych możliwościach technicznych, kolejną nieszablonową atrakcję Rabki, wzorem innych miejscowości wypoczynkowych i turystycznych.

Józef Szlaga

Rabczańskie reminiscencje sportowe. Część IV – sporty zimowe w 1934 roku (odc. 4/4)

Wielki sukces wędrówki narciarskiej „Skimki”

Druga wędrówka narciarska „Skimki ze zjazdem do Rabki uzyskała tego roku ogromny sukces. Dotychczas zgłoszono 15 drużyn po 4 osoby każda. Drużyny te przejdą koncentrycznym marszem z różnych punktów Tatr i Beskidów do Rabki, gdzie w sobotę odbędzie się zakończenie wędrówki, połączone z rozdaniem nagród ufundowanych prze dr. Zbigniewa Grabowskiego (puchar wędrowny), PZN (sprzęt turystyczny), Skimkę (narty), oraz firmę Wedel.

Ostatni termin zgłoszeń dziś w poniedziałek 19 bm. w południe, ze względu na konieczność wysłania dzienników podróży. Wędrówka rozpoczyna się definitywnie dnia 21 bm.

W związku z zakończeniem wędrówki, urządza komitet organizacyjny wycieczkę do Rabki. Wycieczka odbędzie się w 2 - ch grupach: wyjazd pierwszej grupy już w piątek dnia 23 bm. do N. Targu, nocleg na Kowańcu, rano 24 bm. podejście na Turbacz i zjazd do Rabki. Wyjazd drugiej grupy w sobotę 24 bm. wprost do Rabki o godz 14. Obie wycieczki korzystają z tanich ryczałtów. Ze względu na konieczność wcześniejszego przygotowania kwater, zgłoszenia na wycieczki wraz z opłatą przyjmuje do 20 bm. w godz. urzędowych sekretariat „Skimki” od 18 – 20, Kraków, Krowoderska 8.

Komitet wędrówki „Skimki” urządził w oknach wystawowych „Orbisu” w Krakowie wystawę nagród, ofiarowanych na drugą wędrówkę narciarską klubu.

Il. Ku. Codz., luty 1934 r

Zakończenie gwiaździstej wędrówki narciarskiej

 

Rabczańskie reminiscencje sportowe. Część IV – sporty zimowe w 1934 roku (odc. 3/4)

Akademicki Związek Sportowy – Kraków  Sekcja Narciarska Sezon

Sezon 1933/34

W dniach od 2-go do 4-go lutego 1934 odbyły się w Rabce pierwsze Międzynarodowe Akademickie Narciarskie Mistrzostwa Polski zorganizowane przez Sekcję Narciarską AZS Krakowskiego. W zawodach tych wzięło udział 156 zawodników, w tem 36 zawodników i zawodniczek zagranicznych z Norwegji, Łotwy, Estonji i Jugosławji. W ostatniej chwili przybyła oficjalna delegacja studentów niemieckich, która jednak udziału w zawodach nie wzięła, reprezentując tylko pierwszy raz na zawodach akademickich polskich młodzież niemiecką.

 

Minister spraw zagranicznych RP Józef Beck,
protektor Międzynarodowych Akademickich
Narciarskich Mistrzostw Polski w Rabce

Nad zawodami powyższemi protektorat objąć raczył Pan Minister Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej Józef Beck.