Rzeczpospolita Podhalańska 1669/1670

W ubiegłym roku na łamach naszej strony mogli Państwo zapoznać się z artykułem Jacka Pędzimęża pt. "Śladami Kostki Napierskiego", w którym autor przedstawił dzieje największego buntu chłopskiego na Podhalu w połowie XVII w. Dzisiejsza publikacja jest kontynuacją tego tematu i opisuje mało znaną historię starcia wojsk koronnych z góralami pod Nowym Targiem w 1670 roku.

Zespół Historia Rabki serdecznie dziękuje autorowi za nadesłany artykuł!

W powszechnej świadomości mało znane są pewne wydarzenia, które miały miejsce na Podhalu w XVII w. Dlatego wszelkie skąpe wzmianki, znajdujące się w materiałach źródłowych należałoby przybliżyć w kontekście poszerzenia wiedzy o regionie. Zwłaszcza jeśli są to informacje wyjątkowo skąpo udokumentowane, a nie dotyczą zapisów ksiąg kościelnych. Gdy jednak wiadomości te odnoszą się do zdarzenia, którego efektem końcowym jest starcie wojska koronnego Rzeczypospolitej z góralami podhalańskimi w 1670 roku, wymaga przybliżenia nie tyle samego epizodu, co jego przyczyn. Zwłaszcza, jeśli przynajmniej w dziejach Podhala, była to historia bez precedensu. Ma ona nawet w swej niezbyt licznej literaturze swoją nazwę „Bitwy pod Nowym Targiem”.

Panorama Nowego Targu, rys. Zdana Jasińska

Społeczność żydowska XIX-wiecznej Rabki

Artykuł, który Państwu dzisiaj prezentujemy, dotyczy tematyki niezwykle trudnej i do tej pory jeszcze nie poruszanej w książkach i publikacjach na temat Rabki. Próbę przybliżenia historii społeczności żydowskiej w Rabce ,w XIX wieku, podjął znany już naszym czytelnikom z wcześniejszych artykułów, które prezentowaliśmy na naszej stronie, Kamil Kowalczyk. Zespół Historia Rabki serdecznie dziękuje autorowi za nadesłany artykuł!

Rynek w Rabce

Oblicze wyznaniowe Rabki od chwili powstania parafii aż do pierwszej połowy XIX wieku było jednorodne. Do takiego stanu rzeczy wydatnie przyczyniło się położenie parafii z dala od większych miast oraz bardziej ruchliwych szlaków handlowych. Gdy patronat nad parafią sprawowała Teresa Pankracja z książąt Sułkowskich hr. Wielopolska (1740-1818), to jest w latach 1774-1818, nie odnotowano obecności w parafii mniejszości żydowskiej. Pierwotny monolit wyznaniowy został jednak niedługo później naruszony.